بنا به نوشته های پروفسور گیرشمن، باستان شناس فرانسوی در کتاب «ایران از آغاز تا اسلام» تخت جمشید نیز با استفاده از همین الگو ساخته شده است.

قباد باقری که در سال های 1348 تا 1352 به عنوان مسئول حفاظت از آثار تاریخی خوزستان با گیرشمن همکاری می کرده در این باره گفته است: باور گیرشمن این بود که آریایی ها هنگامی که از سیبری مهاجرت کردند در ارومیه توقف کوتاهی داشتند و در همین زمان با گونه ای از معماری اورارتویی آشنایی پیدا کردند. آنها سپس به مهاجرتشان در امتداد سلسله جبال زاگرس ادامه دادند و در بخشی از ارتفاعات آن که امروزه مسجد سلیمان و ایذه ... را در برمی گیرد، ساکن شدند.

مولف کتاب بختیاری در گذر زمان در ادامه افزود: آریایی ها در این منطقه معماری خاص خود را به نام بادبرده به وجود آوردند، آتشکده جاویدان را در قرن هفتم قبل از میلاد بنا کردند و پس از گذشت حدود 150 سال در 550 قبل از میلاد تخت  جمشید را با استفاده از (الگوی) معماری اورارتویی ساختند.

بر اساس آن چه در منابع مختلف تاریخی آمده است، هوشنگ نخستین پادشاه پیشدادی برای کشتن ماری، سنگی را به سوی مار پرتاب کرد (اما) سنگ به مار اصابت نکرد و به سنگ دیگری برخورد کرد و از جرقه حاصل از این برخورد آتش به وجود آمد.

در روایات دیگری از جمله کتاب تذکره شوشتر نیز آمده که مکان این اتفاق در شهر مسجد سلیمان بوده که در آن زمان پارسومانش نام داشته است. مردم هم از آن جا که آتش برایشان (جنبه) تقدس داشته و این که این آتش بدون هیزم افروخته شده بود دور محل برافروخته شده آن دیواری کشیدند.
از آن جا که نفت و گاز در سطوح زیرین این منطقه -مسجد سلیمان- جریان داشت و دارد، آتش شعله ور مانده و از آن زمان این محل به نام آتشکده جاویدان (بعدها سرمسجد) شناخته شد؛ آتشکده ای که آتش آن هیچ گاه خاموش نمی شود.

باقری درباره صحت و سقم ماجرای الهام گرفتن معماری تخت  جمشید از بنای آتشکده جاویدان و فرضیه افسانه مانند هوشنگ پیشدادی می گوید: البته این مسئله هنوز یک تئوری است، ولی تا زمانی که فرضیه جدی که آن را با استنادات علمی باطل کند  وجود نیاید، می توان بر آن تکیه کرد.

این پژوهشگر در ادامه به ذکر ویژگی های بنای آتشکده جاویدان پرداخت و گفت: مساحت این آتشکده حدوداً 50 در 45 متر است و در وسط آن آتشگاهی وجود داشته که الآن از بین رفته است. یک طرف این آتشکده به کوه های زاگرس تکیه دارد و در شمال غربی آن نیز معبر آناهیتا واقع شده است.

کمی پایین تر از آتشکده، معبد هرکول قرار دارد. باقری علت وجود این معبد را تصرف منطقه به دست اسکندر مقدونی و سلوکیان دانست و گفت: این معبد نشانه ای از زوال پادشاهی هخامنشی در دوره حمله اسکندر به ایران است، چون سلوکیان بر ایران مسلط شدند برای نیایش رب النوع های خود در این مناطق معابدی برپا کردند.

بنا به اظهارات باقری، گیرشمن در حفاری خود در قسمت جنوبی آتشکده که محل نذورات مردم بوده است، مهره های تاس مانندی یافت که نقوشی روی آنها حکاکی شده بود. او در کتاب هایش ذکر کرده این مهره ها غنایمی هستند که ایرانیان پس از فتح بابل به دست کمبوجیه، از آن جا به ایران آورده اند.

تغییر نام

یکی دیگر از مسائل جالب قابل توجه درباره آتشکده، تغییر نام آن است.  آتشکده جاویدان که دوره های مختلف تاریخی از زمان عیلامی تاکنون را پشت سر گذاشته است ، به سال 1306 به نام صفه سرمسجد تغییر نام داد.محراب آتشکده متعلق به قرن ۷- ۸ قبل از میلاد است که شامل یک سکو به اندازه‌های ۲۰ در ۲۵ پا می‌باشد. در بخش شرقی محراب قسمتی که اکنون آتشکده می‌باشد برای عبادت ایرانیان بنا شده بود.

سمت غرب ایران مقدس ویژه خدایان یونانی بوده و در سمت غربی آتشکده 3 معبد برای 3 تن از خدایان قدیم اختصاص داشت که 2 تن از آنان هراکلیوس و آتنا می‌باشد.یک پلکان به عرض ۲۵ متر مومنان را به روی صفه نزدیک محل مقدس هدایت می کرد و از آنجا که در پایان مراسم نیایش نبایستی از همان راه که آمده‌اند بازگردند یک پلکان دیگر در گوشه دیگر ضلع شرقی برای پایین رفتن ساخته بودند.به عقیده پروفسور گیرشمن سابقه استقرار یکی از قبایل پارس در مسجدسلیمان به اواخر قرن هشتم قبل از میلاد می‌رسد.ظروف سفالی، سکه‌های قدیمی، مجسمه‌های باستانی و آثار کهنی از این بنای تاریخی بدست آمده است که در موزه‌های داخل و خارج نگهداری می‌شوند.همه ساله از سراسر ایران و حتی خارج از کشور جهانگردانی برای بازدید از این اثر ارزشمند باستانی به استان خوزستان سفر می کنند.آتشکده سرمسجد در سال 1316 و با شماره 300 به فهرست آثار تاریخی ملی و باستانی کشور به ثبت رسیده است.

بنای آتشکده جاویدان (یا سرمسجد) در سال 1377 به همت کارشناسان میراث فرهنگی مرمت شد، اما پس از آن دوباره به حال خود رها شد.امیدوارم مسئولین کمی به فکر آثار باستانی باشند تا هر روز شاهد از بین رفتن بیشتر آنها نباشیم.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: